مروری بر وضعیت صنعت لیزینگ چین
عملکرد اقتصاد کلان چین
اقتصاد چین حرکت رو به جلو خود را با آهنگی سریع ادامه میدهد. اگرچه دولت اقداماتی جهت تعدیل اقتصاد بهخصوص در بخش معاملات زمین انجام داده، اما تقاضای داخلی همچنان نیرومند باقی مانده است. بر طبق اطلاعات منتشر شده توسط اداره ملی آمار كشور چین در سال 2007، رشد تولید و خدمات به ترتیب 13.5% و 11 % افزایش پیدا کرده و صادرات ناخالص نیز به میزان 27 % و تولید ناخالص داخلی 11.5% افزایش یافته است.
كشور چین با یک اقتصاد به سرعت در حال گسترش و نیازمند به نقدینگی بالا، با تقاضای شدیدی برای تأمین سرمایه مواجه شده است. تأمین مالی سنتی به شکل بدهی، دیگر به عنوان تنها راه بدست آوردن سرمایه دیده نمیشود و لیزینگ بهطور فزایندهای به عنوان یکی از شیوه های تأمین مالی انعطاف پذیر، برای بخشهای مختلف صنعت در نظر گرفته میشود.
بررسی صنعت لیزینگ
بسیاری از شركتهای خارجی، در حال تأسیس شركتهای لیزینگ در چین هستند. بعضی از آنها وابسته به تولیدکنندگان خارجی بوده و بعضی توسط مؤسسات مالی خارجی برپا گردیده اند، همچنین تعدادی از قراردادها با ارزش معاملات بالا (لیزینگ هواپیما) توسط شرکتهای لیزینگ خارجی منعقد و اداره میشوند.
بر اساس ارزیابی تولیدکنندگان خارجی هواپیما، چین میتواند بیش از 2800 هواپیما در 20 سال آینده بدست آورد و از طرفی پیشبینی میشود تقاضا برای لیزینگ تجهیزات رشدی فزاینده را در آینده نزدیک به خود اختصاص دهد. این در حالیست تعداد بسیاری از شركتهای لیزینگ توسط سرمایه گذاران در چین تشكیل یا در حال تشكیل شدن هستند.
از مارس 2007، به بانکهای چینی اجازه داده شد تا جهت حضور در بازار لیزینگ با شرکتهای لیزینگ مشاركت نمایند. بطور مثال بانک ساخت و ساز چین با بانک آمریکا به منظور تشکیل یک شرکت لیزینگ در بیجینگ مشارکت کرد و بانک اقتصادی و صنعتی چین، یك شركت خصوصی در تیانجین برپا كرد و از طرف بانک مینشنگ و بانک تاجران چین به دولت درخواست برای برپایی شرکتهای لیزینگ ارائه گردیده است.
روند رو به رشد سرمایه گذاریهای خارجی مؤسسه های مالی و شرکتهای لیزینگ چینی در سایر كشورها در ارتباط با لیزینگ، نشان از تمایل این كشور برای سرمایه گذاری خارجی پیرامون این صنعت دارد، بطوری كه یكی از بانكهای چین در سنگاپور اقدام به تأسیس لیزینگ نموده است.
تأسیس و برپایی شرکت لیزینگ در چین
شركتهای خارجی لیزینگ تحت قانون “سرمایه گذاری خارجی” در صنعت لیزینگ كه توسط وزارت دارایی چین (MOC) كه در سال 2005 به تصویب و اجرا رسید، اداره میشوند. همچنین شركتهای لیزینگ مالی تحت كمیته نظارت بر بانكداری چین (CBRC) اداره میشوند.
MOC بر دو نوع از شرکتهای لیزینگ نظارت میكند:
- شرکتهای لیزینگ با سرمایه گذاری خارجی
- شرکتهای لیزینگ مالی با سرمایه گذاری خارجی
“شرکتهای لیزینگ با سرمایه گذاری خارجی” شامل شرکتهای لیزینگ عملیاتی میشوند و”شركتهای لیزینگ مالی با سرمایه گذاری خارجی” به فعالیت در لیزینگ مالی مشغول هستند.
اقدامات نظارتی CBRC علاوه بر شركتهای “لیزینگ مالی” كه معنی مشابه با آنچه در اقدامات MOC استفاده شد را داراست، خرید و اجاره مجدد را نیز شامل میشود.
یک شرکت لیزینگ با سرمایه گذاری خارجی که تحت اقدامات MOC برپا شده است، ممکن است فعالیتهای زیر را عهدهدار شود:
- لیزینگ عملیاتی
- خرید داراییهای استیجاری
- نگهداری و واگذارکردن داراییهای استیجاری
- هر فعالیت دیگری که توسط MOC تأیید شده باشد.
همچنین شركتهای لیزینگ جهت كاهش ریسك میتوانند به ارائه خدمات مشاورهای به شركتهای مورد تعامل خود بپردازند.
برحسب انواع معاملات لیزینگ كه شامل : لیزینگ فرعی، خرید و اجاره مجدد، لیزینگ اهرمی، لیزینگ مشترک میباشند،MOC شرایط لازم را برای سرمایه گذاری خارجی مهیا نموده است. حوزه های فعالیت شركتهای لیزینگ میتواند به شرح ذیل باشد:
- اموال منقول؛ نظیر پزشکی، مهندسی و تجهیزات اداری
- حمل و نقل؛ نظیر هواپیما، ماشینها، کشتیها و…
- داراییهای ناملموس؛ همراه با موارد بالا به گونهای تأمین شده اند که ارزش این داراییهای ناملموس از 50درصد داراییهای استیجاری تجاوز نکند.
به یک شرکت لیزینگ مالی که تحت اقدامات CBRC برپا شده است در مقایسه با یک شرکت لیزینگ مالی با سرمایه خارجی که تحت اقدامات MOC برپا شده، اجازه داده شده است تا یک چشم انداز وسیعتری را داشته باشد. این فعالیتها شامل موارد ذیل میباشد:
- لیزینگ مالی
- گرفتن سپرده مدتدار بانکی با مدت حداقل یک سال از سهامداران غیر بانکی
- اخذ سپرده از مستأجرین
- واگذاری پرتفوی اجاره به بانکهای اقتصادی
- انتشار اوراق
- معاملات با بانکها
- استقراض از مؤسسه های مالی
- استقراض ارز خارجی از خارج از کشور
- فروش داراییهای اجاره ای
- خدمات مشاورهای
- هر فعالیت دیگری که توسط CBRC تأیید شده باشد.
همانطور كه گفته شد، ایجاد یک شرکت لیزینگ باید تحت اقدامات MOC انجام شود و توسط MOC تأیید گردد، این نوع سرمایه گذاری میتواند بصورت مشترک و یا كاملاً مستقل و توسط سرمایه گذار خارجی انجام گیرد.
یک شرکت لیزینگ با سرمایه خارجی باید شرایط زیر را برآورده سازد:
- سرمایه به ثبت رسیده مكفی باشد.
- شركتهای با مسئولیت محدود مجوز فعالیت تا 30سال را دارا باشد.
هچنین یک شرکت لیزینگ مالی با سرمایه گذاری خارجی نیز باید شرایط زیر را برآورده سازد:
- میبایست سرمایه ثبت شده بیشتر از 10 میلیون دلار آمریکا باشد.
- شركتهای با مسئولیت محدود مجوز فعالیت تا 30سال را دارا میباشد.
- مدیریت ارشد آن شایستگیهای حرفه ای مربوطه را داشته باشد و هر کدام حداقل 3 سال از تجربه عملی برخوردار باشند.
شرکای یک شرکت لیزینگ مالی به صورت شرکای اصلی و شرکای عمومی طبقه بندی میشوند.
یک شریک اصلی عبارت از شریکی است که حداقل 50% از سرمایه به ثبت رسیده از شرکت لیزینگ مالی را در اختیار دارد و در غیر اینصورت به عنوان شریک عمومی در نظر گرفته میشود. یک شریک اصلی باید یک بانک اقتصادی داخلی و یا خارجی، یک شرکت لیزینگ داخلی و یا خارجی، یک مؤسسه بزرگ داخلی و یا هر مؤسسه مالی دیگر که توسط CBRC تأیید شده است، باشد.
بانک اقتصادی به این منظور که شایستگی یک شریک اصلی را پیدا کند، باید شرایط زیر را برآورده سازد:
- نسبتهای كفایت سرمایه آن کمتر از 8 % نباشد
- داراییهای پایان سال آن در سال گذشته حداقل US$ 8bn باشد.
- بانك در دو سال متوالی سودده باشد.
- عدم سوء پیشینه در دو سال گذشته
- از یک ساختار نظارتی خوبی جهت مدیریت ریسک برخوردار باشد.
یک شرکت لیزینگ برای اینكه به عنوان یک شریک اصلی محسوب گردد نیز باید شرایط زیر را برآورده سازد:
- دارایی های پایان سال آن در سال گذشته حداقل US$ 5bn باشد.
- شركت در دو سال متوالی سودده باشد.
- عدم سوء پیشینه در دو سال گذشته .
بر اساس قوانین MOC، و به منظور مدیریت ریسک احتیاطی، دارایی های ریسکی یک شرکت لیزینگ مالی با سرمایه خارجی نباید از 10 برابر کل مقدار دارایی های خالص آن تجاوز کند. میزان داراییهای ریسکی با رجوع به مقدار داراییهای مازاد، تعیین میشود که از طریق کم کردن پول نقد، سپرده های بانکی، قرضهای ملی، و دارایی های اجارهای از کل داراییهای شرکت لیزینگ مالی با سرمایه خارجی محاسبه میشود.
شرکت لیزینگ مالی که تحت نظارت CBRC تأسیس میشود از مدیریت ریسک مناسبی باید برخوردار باشد.
نسبتهای کنترل ریسك ذیل از جمله مواردی هستند كه شركتهای لیزینگ ملزم به استفاده از آنها میباشند:
الف) نسبت کفایت سرمایه – سرمایه خالص نباید کمتر از 8% از داراییهای ریسکی باشد.
ب) تمرکز مالی برای مشتری– تخصیص منابع مالی برای یک مشتری نباید از 30% سرمایه خالص شركت لیزینگ تجاوز کند.
ج) نسبت وامدهی بین بانکی – منابع مالی تأمین شده (از بانك) شركت نباید از 100 % سرمایه خالص شركت لیزینگ تجاوز کند.
بهبود قوانین
با گسترش لیزینگ، قوانین قضایی مرتبط با صنعت لیزینگ كشور چین روند رو به بهبودی را طی كرده و فضای مناسبتری را برای فعالیت این شركتها مهیا نمودهاند.
لیزینگ برون مرزی
شركتهای لیزینگ در چین با استفاده از قوانین مالیاتی لیزینگ دیگر كشورها همچون فرانسه و ژاپن از لیزینگ برون مرزی جهت تأمین مالی هواپیما و كشتی استفاده میكنند. اما به نظر میرسد قانون مالیات لیزینگ كشور انگلستان در آیندهای نزدیك برای پروژه های بزرگ مورد استفاده قرار گیرد. همچنین تعدادی از شركتهای لیزینگ چینی برای تأمین منابع مورد نیاز خود از بورس برون مرزی نیز استفاده كرده اند.
كشور چین با هشیاری تمام به اهمیت صنعت لیزینگ بعنوان روشی منعطف و مناسب برای تأمین مالی سایر صنایع پیبرده و صنعت لیزینگ همگام با آهنگ سریع اقتصاد چین در حال رشد است. شركتهای لیزینگ داخلی كشور چین كه تاكنون تنها از طریق لیزینگ مالی فعالیت میكردند، اكنون با استفاده از تجارب شركتهای لیزینگ خارجی شرایط مناسبی را برای سرمایهگذاری خارجی در صنعت لیزینگ فراهم نموده و اصلاحات قانونی مناسبی را در راستای این بهبود انجام داده است.
به نظر میرسد قوانین و مقررات حاكم بر صنعت لیزینگ یكی از مهمترین عوامل پیشرفت این قسمت میباشد كه كشور چین به خوبی به آن پی برده است. امید است سایر كشورهای در حال توسعه نیز جهت رفع موانع و مشكلات صنعت لیزینگ گام برداشته و فضای مناسبی را برای رشد این صنعت فراهم نمایند.
منبع :
World leasing year book 2008