ليزينگ پرخطر: روشی ديگر برای سرمايه گذاری مخاطره آميز
سرمایه گذاری لیزینگ پرخطر حرکت خلاقانه ای است که به شركت های نوپا اجازه مي دهد که نیازهای زیرساختي و تجهیزاتی خود را از لحاظ مالي تامین نمايند. اگرچه این روش مزايايي دارد، اما شامل ریسکهايي نیز می باشد. این مقاله توضیح می دهدکه سرمایه گذاری لیزینگ پرخطر چیست و چگونه کار می کند.
مقدمه:
هیچ تردیدی نیست که نیروی حیاتی يك شركت تازه تاسیس، سرمایه اولیه آن شركت می باشد بدون سرمایه اولیه هیچ نقدینگی برای به جریان افتادن و هیچ توانایی مالی برای رشد یک شرکت و در نهایت هیچ سود و هیچ گونه بازدهی در بازار سهام وجود ندارد.
اصولا لیزینگ پرخطر یک جریان تامین کننده مالی برای خريد زیر ساخت ها و تجهیزات شركت های تازه تاسیس می باشد که به شركت ها این اجازه را می دهد که همزمان با افزايش نقدینگی, سرمایه سهام خود را بیشتر برای نیازهای اصلی تجارتشان متمرکز کنند و اغلب ، ارزش سهام عام (IPO) خود را افزایش دهند . این گونه سرمایه گذاری اولیه به سرمایه گذاری لیزینگ پرخطر معروف می باشد.
لیزينگ پرخطر چیست؟
بصورت ساده ليزینگ پرخطر تلفیقی از لیزینگ سنتي و سرمايهگذاري مخاطره آميز است. شركتهای نوپا كه براي اولين بار از تامين مالي مخاطره آميز استفاده ميكنند، چشم امید به قيمت سهام شرکت داشته و براي حفظ سهام شركت بدون خرج کردن آن، برای هزینه های زیر ساختاری و خريد تجهیزات تلاش مي كنند.
در يك قرارداد ليزينگ پرخطر، موجر تجهیزات مورد نیاز مانند كامپیوتر و نرم افزارهای مورد نیاز مستأجر را با نرخ بهره معینی برای مدت 3 تا 4 سال به شركت تازه تاسیس اجاره می دهد. ارزش سهام در بازار، بازگشت سرمايه ليزينگ خواهد بود. بدين ترتيب شركت هاي نوپايي كه امكان دريافت وام بانكي را بصورت عادي ندارند، از ليزينگ استفاده كرده و حتي بازپرداخت را نيز با تأخير (Back-End) مي پردازند.
براي شركتهاي نوپا چنين قراردادي مزاياي بسياري به همراه دارد. اولاً همانطور كه عنوان شد افزايش نقدينگي ناشي از عدم سرمايهگذاري در ماشينآلات منجر به صرف هزينه براي تحقيق و توسعه، بازاريابي و فروش و … ميگردد. دوماً ليزينگ پرخطر به كمك شركتهاي نوپايي ميآيد كه امكان تأمين منابع مالي از بانكها را ندارند. سوماً، معمولاً ماشينآلات و تجهيزات به عنوان وثيقه در اين قرارداد در نظر گرفته شده و نيازي به وثيقه ديگر نميباشد. همچنين در صورتيكه شركتهاي نوپا بخوبي با ليزينگها وارد مذاكره شده و قرارداد مناسبي را منعقد نمايند، ميتوانند در مقايسه با ساير روشهاي تأمين مالي از نرخ سود كمتري بهرهمند گردند.
خارج از ترازنامه :
مهمتر از هر چیزی، تعهدات خارج از ترازنامه يكي از مهمترين مزاياي ليزينگ براي شركتهاي نوپا است. در اين تكنيك حسابداري ليزينگ، دارایی های اولیه لیزینگ شده جزء داراییهاي شرکت به حساب نميآيد. به عبارت ديگر با اجاره به صورت هزينه برخورد ميشود. اين كار به بهبود نسبت ها منجر مي شود. ROA شركت بهبود يافته و وضعيت سهام شركت در بازار نيز بهبود مي يابد.
امروزه تقويت ساختار ترازنامه مالی شرکتها بسیار ارزشمند است. ارزش مالی شرکتها بستگی به قدرت ترازنامه مالی شرکت دارد. ترازنامه مالی با نقدینگی قابل ملاحظه و بدون بدهی، امتیاز بالایی برای شرکتها دارد.
کاندیدهای مناسب برای انجام لیزینگ پرخطر:
بديهي است ليزينگ پرخطر برای تمام اشخاص و يا شرکتها مناسب نیست. قبل از استفاده از ليزينگ پرخطر مشورتهاي مكفي با شرکا و وكلا لازم است. شركتهاي ليزينگ جهت انجام چنين قراردادي اقدام به برآورد ريسكهاي شركتهاي نوپا نموده و براساس آن قيمت اجاره را تعيين ميكنند. بنابراين ارزيابي شركتها و ريسكهاي آنان از اهميت بسياري برخوردار است. همچنين در صورتيكه شركت متقاضي قبلاً از تأمين مالي استفاده نموده است، شهرت شركتي كه تأمين مالي را انجام داده است نيز مهم ميباشد. همچنين تيم مديريت و نقدينگي شركتهاي نوپا از ديگر عوامل تأثيرگذار در انتخاب شركتهاي ليزينگ ميباشد.
شرایط و قواعد اولیه برای لیزینگ پرخطر:
با توجه به انعطاف پذیری این نوع از لیزینگ، شرایط قرارداد از موردی به مورد دیگر تغییر كرده و متفاوت است. اگرچه به هرحال مواردي هستند كه ثابت ميباشند.
بصورت كلي، دارايي با يك اختيار خريد مشخص (Call Option) به نام شركت ليزينگ بوده و به اين ترتيب صورتهاي مالي مستأجر تقويت شده و اجارهها بصورت هزينه در صورتهاي مالي نشان داده ميشوند.
بنابراين هزينه استهلاك داراييها برعهده موجر بوده و موجر از مزاياي مالياتي آن بهره ميبرد. واضح است كه اين مزاياي مالياتي براي شركت ليزينگ در مقايسه با شركتهاي نوپا اهميت بيشتري دارد. البته در برخي موارد اين مزايا با كاهش نرخ سود بين دو طرف تقسيم ميشود.
دارايي به عنوان اولين وثيقه در اختيار شركت ليزينگ است. مابقي وثيقه از طريق در اختيار گذاردن 10 الي 20 درصد سهام شركت حاصل ميشود. در اين قسمت، ارزشگذاري شركتها بسيار مهم بوده و مشورت با مشاوران سرمايه گذاري خصوصاً سرمايهگذاري پرخطر ضروري است.
طول مدت قرارداد معمولاً بين 3 الي 4 سال است. براي كاهش اقساط قراردادها معمولاً ليزينگ عملياتي مورد استفاده قرار گرفته كه باعث افزايش نقدينگي و ارزش شركت ميگردد.
ریسکهای احتمالی :
مسلماً هیچ کاری بی خطر نبوده و لیزینگ پرخطر نیز از این امر مستثنی نمی باشد. اولین و مهمترین ریسک، نقدینگی می باشد. در صورتيكه به هر دليل پيشبيني نشدهاي نقدينگي كاهش يافته و بازپرداخت اقساط با تعويق مواجه شوند، دارايي ليزينگ شده بازپس گرفته ميشود. تقليل حق مالكانه دومين ريسك، ليزينگ پرخطر است. مالكيت قسمتي از سهام شركتهاي نوپا كه به عنوان ضمانتي براي اقساط در نظر گرفته شده است در صورت تقليل حق مالكانه ريسك محسوب ميشود. همچنين بهنگام انعقاد قرارداد ميبايست بررسيهاي لازم در مورد عدم تناقض اين قرارداد با قرارداد تامين مالي پرخطر ديگر نيز بعمل آيد. بدلیل لیزینگ کردن تجهیزات اولیه اگر خللی در جریان نقدینگی شرکت بوجود آید و شرکت توان پرداخت و انجام ضمانتهای اولیه را نداشته باشد باید تجهیزات اولیه را به موجر عودت داده و بنابراين شرکت منحل مي شود و مشکلی برای سرمایه گذاری هایی که در اول، تجهیزات اولیه را خریداری می کنند وجود ندارد.